Rzęsa drobniutka

Rzęsa drobniutka
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Rodzaj	rzęsa
Gatunek	rzęsa drobniutka
	Nazwa systematyczna
	Lemna minuta Kunth; Nov. Gen. Sp. 1: 372 (1817)
Synonimy
	Lemna valdiviana var. minima Hegelm.; Lemna minima (Hegelm.) Phil. ex Hegelm.; Lemna valdiviana var. abbreviata Hegelm.; Lemna abbreviata (Hegelm.) Hegelm.; Lemna minuscula Herter;
	Lemna valdiviana var. minima Hegelm.; Lemna minima (Hegelm.) Phil. ex Hegelm.; Lemna valdiviana var. abbreviata Hegelm.; Lemna abbreviata (Hegelm.) Hegelm.; Lemna minuscula Herter;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rzęsa drobniutka^[4] (Lemna minuta Kunth) – gatunek drobnych, pływających roślin wodnych z rodzaju rzęsa w rodzinie obrazkowatych, pochodzący z Ameryki, gdzie występuje na obszarze od północnych Stanów Zjednoczonych do Argentyny, Chile i Urugwaju. Gatunek ten został introdukowany do Europy^[5]. W Polsce bardzo rzadki, kenofit, zaobserwowany po raz pierwszy w roku 2007 na dwóch stanowiskach: w rezerwacie przyrody Łężczak oraz w Ogrodzie Botanicznym we Wrocławiu^[6].

Typem nomenklatorycznym gatunku jest okaz zielnikowy zebrany przez R. A. Philippi w maju 1857 w Santiago, przechowywany w herbarium Staatliches Museum für Naturkunde w Stuttgarcie (STU), wskazany przez Reveala w Taxon 39: 329 (1990). Okazy również w BM, G, GOET, K, LE, MEL, MO, S, SGO, UPS, ZT^[7].

Epitet gatunkowy minuta w języku łacińskim oznacza "drobna".

Morfologia

Pokrój: Lemna minuta jest najmniejszą rzęsą, osiągającą długość od 0,8 do 4 mm^[8], jednak przeważnie nieprzekraczającą 1 mm^[9].

Pęd: Roślina o ciele uproszczonym, której jedynymi wyróżnialnymi organami są zredukowane kwiaty oraz korzeń^[10]. Jej organizm stanowi luźnokomórkowy człon pędowy, spłaszczony, owalno-podłużny w zarysie, symetryczny, lekko zgrubiały pośrodku, o cienkich brzegach, z jedną, delikatną wiązką przewodzącą, sięgającą połowy odcinka między nasadą korzenia a wierzchołkiem. Rzęsy tego gatunku rosną na powierzchni wody, pojedynczo lub w parach^[9]. Są to organizmy proliferatyczne. Organizmy potomne powstają w 2 merystematycznych^[11] woreczkach umieszczonych brzusznie po każdej stronie członu pędowego (powstają w nich również kwiaty)^[12]

Korzenie: Lemna minuta tworzy po brzusznej stronie członu pędowego pojedynczy korzeń, pozbawiony tkanki przewodzącej^[11], bardzo smukły, nieprzyrastający na grubość, nierozgałęziający się, nie rozwijający włośników^[13], o końcu okrytym pochewką^[14] i długości do 1,5 cm^[8].

Kwiaty: Z uwagi na skuteczność rozmnażania wegetatywnego rośliny z tego gatunku rzadko kwitną. Kwiaty obupłciowe powstają pojedynczo w każdym z woreczków umieszczonych po bokach członu pędowego i otoczone są błoniastą pochwą. Kwiat zbudowany jest z jednokomorowej zalążni jednozalążkowej, zakończonej kubeczkowatym znamieniem, i dwóch dwukomorowych pręcików^[13].

Owoce: Owocem jest kulista i lekko spłaszczona, podobna do mieszka łagiewka, zawierająca podłużnie żeberkowane nasiono z wyraźnym wieczkiem (operculum)^[15].

Gatunki podobne: Rzęsa drobna i rzęsa turionowa, różniące się większymi rozmiarami członu pędowego, tworzeniem 3 wiązek przewodzących oraz łączeniem się w liczniejsze kolonie^[6].

Biologia i ekologia

Lemna minuta jest rośliną wodną, jednoroczną^[5]^[13], unoszącą się na powierzchni wody lemnid^[16]. Kwitnie bardzo rzadko, od późnej wiosny do wczesnej jesieni^[8]. Zasiedla słodkowodne stawy, bagna i spokojne strumienie^[9], o wodzie mezotroficznej do eutroficznej, na wysokości od 0 do 2600 m n.p.m.^[8]. W Polsce występuje w sztucznych, stosunkowo płytkich zbiornikach wodnych, obfitych w ryby, o wodzie czystej i eutroficznej, na stanowiskach słonecznych i zacienionych^[6]. Komórki roślin tego gatunku posiadają 36, 40 lub 42 chromosomów, tworzących odpowiednio 18, 20 lub 21 par homologicznych^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-01-08] (ang.).
↑ Lemna minuta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 107, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b Rafael Govaerts, David G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. [dostęp 2001-01-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Anna Banaszek, Krystyna Musiał. The new kenophyte in Poland – Lemna minuta Humb., Bonpl. & Kunth. „Acta Societatis Botanicorum Poloniae”. 78 (1), s. 69-72, 2009. (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2011-01-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Flora of North America Vol. 22. Lemnaceae. [dostęp 2011-01-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c W.P. Armstrong: Wayne's Word Lemnaceae On-Line. Lemna minuta. [dostęp 2011-01-16]. (ang.).
↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. T. 2: Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 454. ISBN 978-83-01-13953-7.
↑ ^a ^b Donovan S. Correll, Helen B. Correll: Aquatic and wetland plants of southwestern United State. Stanford: Stanford University Press, 1975, s. 565-573. ISBN 0-8047-0866-5.
↑ C.D.K. Cook: Water Plants of the World. Berlin: Springer Netherland, 1974, s. 287. ISBN 90-6193-024-3.
↑ ^a ^b ^c John W. Cross: The Charms of Duckweed. The Missouri Botanical Garden, 2002. [dostęp 2011-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-18)].
↑ Bernatowicz S., Wolny P.: Botanika rybacka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1969, s. 21.
↑ W.P. Armstrong: Wayne's Word Lemnaceae On-Line. Genus: Lemna. [dostęp 2011-01-16]. (ang.).
↑ Jean-Jacques Symoens: Vegetation of inland water. Dordrecht, Boston: Kluwer Academic Publishers, 1988, s. 120-121. ISBN 90-6193-196-7. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-01-08] (ang.).

[iucn-3] Lemna minuta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 107, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[kew-5] Rafael Govaerts, David G. Frodin: World Checklist and Bibliography of Araceae (and Acoraceae). The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, 2002. [dostęp 2001-01-16]. (ang.).

[min-6] Anna Banaszek, Krystyna Musiał. The new kenophyte in Poland – Lemna minuta Humb., Bonpl. & Kunth. „Acta Societatis Botanicorum Poloniae”. 78 (1), s. 69-72, 2009. (ang.).

[ing-7] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2011-01-16]. (ang.).

[fona-8] Flora of North America Vol. 22. Lemnaceae. [dostęp 2011-01-16]. (ang.).

[wayne-9] W.P. Armstrong: Wayne's Word Lemnaceae On-Line. Lemna minuta. [dostęp 2011-01-16]. (ang.).

[szwey-10] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Botanika. T. 2: Systematyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 454. ISBN 978-83-01-13953-7.

[aqua-11] Donovan S. Correll, Helen B. Correll: Aquatic and wetland plants of southwestern United State. Stanford: Stanford University Press, 1975, s. 565-573. ISBN 0-8047-0866-5.

[cook-12] C.D.K. Cook: Water Plants of the World. Berlin: Springer Netherland, 1974, s. 287. ISBN 90-6193-024-3.

[mobot-13] John W. Cross: The Charms of Duckweed. The Missouri Botanical Garden, 2002. [dostęp 2011-01-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-18)].

[bernatowicz-14] Bernatowicz S., Wolny P.: Botanika rybacka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1969, s. 21.

[nazwa-15] W.P. Armstrong: Wayne's Word Lemnaceae On-Line. Genus: Lemna. [dostęp 2011-01-16]. (ang.).

[lemnid-16] Jean-Jacques Symoens: Vegetation of inland water. Dordrecht, Boston: Kluwer Academic Publishers, 1988, s. 120-121. ISBN 90-6193-196-7. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]